W jaki sposób odwołać darowiznę?
publikacja: 2012-02-03, sekcja: prawo cywilneKodeks cywilny zawiera regulacje dotyczące dokonania i odwołania darowizny. Z samej istoty wskazanej umowy wynika jej nieodpłatność, zatem darczyńca dobrowolnie obdarowuje jakąś korzyścią obdarowanego z jakichkolwiek pobudek, np. z uwagi na okazywaną obdarowanemu wdzięczności, altruistyczną chęć pomocy osobie znajdującej się aktualnie w trudnej sytuacji materialnej, czy wreszcie jako zabezpieczenie na przyszłość członka rodziny.
Prawo chroni wszelkie umowy odpłatne w sposób silniejszy niż te, pod tytułem darmym (bezpłatne, jak darowizna), niemniej jednak istnieje możliwość, by odwołać darowiznę w szczególnie uzasadnionych i wskazanych w ustawie przypadkach.
Darczyńca, który jeszcze nie wykonał swojej darowizny (np. nie przekazał jeszcze jakiegoś wskazanego w umowie przedmiotu ze swego majątku na rzecz obdarowanego) a jednocześnie po zawarciu umowy darowizny jego stan majątkowy uległ takiemu pogorszeniu, że wykonanie wskazanej darowizny mogłoby spowodować uszczerbek w jego własnym utrzymaniu oraz w realizowaniu jego usprawiedliwionych potrzeb życiowych lub potrzeb jego najbliższych, którym ma obowiązek pomagać (np. potrzebą taką będzie comiesięczne kupowanie leków na choroby przewlekłe, czy opłacanie czesnego w szkole, gdzie uczy się dziecko darczyńcy), może taką darowiznę odwołać.
Inną przyczyną usprawiedliwiającą w świetle obowiązujących przepisów prawa odwołanie darowizny, nawet już wykonanej, jest zaistnienie sytuacji, w której obdarowany wykazuje rażącą niewdzięczność względem swojego darczyńcy. Uzasadnieniem takiego rozwiązania przyjętego przez ustawodawcę są przede wszystkim względy moralne i ochrona stosunków międzyludzkich. Jeżeli obdarowany nadużył zaufania darczyńcy, wówczas musi liczyć się z obowiązkiem zwrotu darowanego przedmiotu, jako osoba bezpodstawnie wzbogacona. Wskazane odwołanie darowizny jest swoistą sankcją, która ma dyscyplinować obdarowanego oraz podkreślać istotę poprawnych stosunków z darczyńcą, któremu należy okazywać wdzięczność. W przeciwnym razie dopuszczalne jest złożenie pisemnego oświadczenia o odwołaniu darowizny, lecz tylko przez rok od chwili, w której darczyńca dowiedział się o karygodnym, „rażąco niewdzięcznym” zachowaniu obdarowanego. Warto pamiętać, że obowiązek zwrotu przedmiotu darowizny po niewdzięcznym zachowaniu obdarowanego dezaktualizuje się, gdy darczyńca zdecydował się przebaczyć obdarowanemu, gdy tylko uczynił to z dostatecznym rozeznaniem i świadomością.
-----
Zapraszamy do przeczytania innych artykułów z sekcji prawo cywilne oraz kontaktu z naszymi prawnikami.
Kancelaria świadczy także porady prawne przez Internet, zapraszamy do wypełnienia bezpłatnego formularza wyceny usługi.