Co zrobić gdy dłużnik dokonuje darowizny i wyzbywa się majątku ?

publikacja: 2017-03-31, sekcja: prawo cywilne

Dłużnicy, którzy są zagrożeni brakiem środków na wywiązanie się ze zobowiązań, chcą poprzez podejmowanie różnych czynności ocalić swój majątek, chociażby tylko w pewnej części. Istnieją regulacje prawne pomagające dłużnikom w ich trudnej sytuacji ekonomicznej np. możliwość złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, zarówno dla podmiotów gospodarczych jak i osób fizycznych. Należy jednak pamiętać o wierzycielach, którym również należy się ochrona prawna przed sprzeniewierzaniem majątku przez dłużnika.

Polskie prawo przewiduje instrumenty prawne pozwalające na zaskarżanie czynności dokonywanych przez dłużników w zakresie defraudowania majątku, zarówno tych którzy nie ogłosili upadłości, jak również wobec takich dla których ogłoszona została upadłość. W niniejszym artykule skupimy się jednak na regulacjach, które mają zastosowanie wobec osób, co do których nie została ogłoszona upadłość.

W kodeksie cywilnym uregulowane zostały działania jaki może podjąć wierzyciel, w przypadku gdy dłużnik rozporządza swoim majątkiem z zamiarem pokrzywdzenia wierzycieli. Zgodnie z regulacjami prawnymi, gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli ( np. dokonania darowizny) osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową (np. nieruchomość), każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. Od powyższych ograniczeń istnieją również wyjątki np. jeżeli czynność osoba trzecia uzyskała bezpłatnie korzyść majątkową. W związku z powyższym należy wskazać, że jeżeli dłużnik jest nielojalny i nieuczciwy wobec swojego wierzyciela, tj. wyzbywa się majątku istnieje możliwość zaskarżenia dokonanych przez niego czynności, poprzez złożenie do właściwego sądu tzw. skargi paulińskiej.

Kiedy możemy stwierdzić że czynność prawna np. darowizna została dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli?

Czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności.

Warto wskazać, że w przepisach prawnych istnieje domniemanie sprowadzające się do stwierdzenie, że jeżeli w chwili darowizny dłużnik był niewypłacalny, domniemywa się, iż działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. To samo dotyczy wypadku, gdy dłużnik stał się niewypłacalny wskutek dokonania darowizny.

Skutki uznania czynności prawnej za bezskuteczną

Jeżeli wierzyciel uzyska orzeczenie sądowe o bezskuteczności czynności prawnej dłużnika, będzie miał uprawnienie do wszczęcia egzekucji i zaspokojenia swojej wierzytelności z przedmiotu majątkowego, którego wyzbył się dłużnik.

W przygotowaniu odpowiedniego pisma do sądu i oceny sytuacji pomóc może doświadczony w tym zakresie prawnik np. adwokat. 

-----
Zapraszamy do przeczytania innych artykułów z sekcji prawo cywilne oraz kontaktu z naszymi prawnikami.
Kancelaria świadczy także porady prawne przez Internet, zapraszamy do wypełnienia bezpłatnego formularza wyceny usługi.