Jak wznowić postępowanie karne ?

publikacja: 2016-05-30, sekcja: prawo karne

Wznowienie postępowania karnego, jest rodzajem nadzwyczajnego środka zaskarżenia orzeczenia kończącego postępowanie karne. Możliwość wznowienia postępowania karnego służy kontroli oraz uchylaniu prawomocnych orzeczeń wydanych w postępowaniu karnym. Wskazuje się, że instytucja ta ma na celu zapewnienie dojścia do prawdy materialnej, tj. wiedzy zgodnej ze stanem faktycznym oraz usunięcie z obiegu pomyłek sądowych.

Możliwość wznowienia postępowania karnego jest ściśle ograniczona. W przepisach prawnych określony został katalog sytuacji w jakich możliwe jest ponowne wszczęcie postępowania po wydaniu przez sąd prawomocnego wyroku. Zgodnie z przepisami postępowanie sądowe zakończone prawomocnym orzeczeniem wznawia się, jeżeli:

1) w związku z postępowaniem dopuszczono się przestępstwa, a istnieje uzasadniona podstawa do przyjęcia, że mogło to mieć wpływ na treść orzeczenia,

2) po wydaniu orzeczenia ujawnią się nowe fakty lub dowody wskazujące na to, że:

  • skazany nie popełnił czynu albo czyn jego nie stanowił przestępstwa lub nie podlegał karze,
  • skazano go za przestępstwo zagrożone karą surowszą albo nie uwzględniono okoliczności zobowiązujących do nadzwyczajnego złagodzenia kary albo też błędnie przyjęto okoliczności wpływające na nadzwyczajne obostrzenie kary,
  • sąd umorzył lub warunkowo umorzył postępowanie karne, błędnie przyjmując popełnienie przez oskarżonego zarzucanego mu czynu.

Warto w tym miejscu dodać, że postępowanie wznawia się na korzyść strony, jeżeli Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą przepisu prawnego, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie.

Dodatkowo postępowanie sądowe zakończone prawomocnym orzeczeniem można wznowić na wniosek oskarżonego, złożony w terminie miesiąca od dnia, w którym dowiedział się o zapadłym wobec niego orzeczeniu, jeżeli sprawę rozpoznano pod nieobecność oskarżonego, któremu nie doręczono zawiadomienia o terminie posiedzenia lub rozprawy albo doręczono je w inny sposób niż osobiście, gdy wykaże on, że nie wiedział o terminie oraz o możliwości wydania orzeczenia pod jego nieobecność. Możliwość wznowienia w tym przypadku postępowania jest ograniczona, bowiem jeżeli np. w rozprawie brał udział obrońca oskarżonego to niemożliwe jest zastosowanie tej regulacji.

Przyjmuje się, że aby postępowanie karne zostało wznowione strona musi złożyć odpowiedni wniosek. Istnieje również w ściśle wskazanych wypadkach możliwość wznowienia postępowania bez wniosku strony, a więc z urzędu. Trzeba dodać, że wniosek o wznowienie na korzyść skazanego złożyć może w razie śmierci skazanego osoba najbliższa.

Wskazania wymaga, że jeżeli wydane zostanie postanowienie oddalające wniosek o wznowienie postępowania lub pozostawiające go bez rozpoznania przysługuje na nie zażalenie, chyba że orzekł o tym sąd apelacyjny lub Sąd Najwyższy. 

Zaznaczenia wymaga, że Sąd Najwyższy w dniu 10 grudnia 2015 r. w sprawie o sygn. akt III KO 99/15 wydał postanowienie w którym stwierdził, że „Dopuszczalne od strony formalnej jest powtórne złożenie wniosku o wznowienie postępowania, gdyż z samej istoty przesłanek instytucji wznowienia postępowania wynika, że nowe dowody mogą pojawiać się w różnym czasie (np. z uwagi na rozwój nauki wpływającej na skuteczność technik kryminalistycznych). Podobnie ewentualne przestępstwa popełniane w związku postępowaniem głównym i mające wpływ na jego wynika mogą być ustalane w różnych postępowaniach sądowych na przestrzeni lat.”

-----
Zapraszamy do przeczytania innych artykułów z sekcji prawo karne oraz kontaktu z naszymi prawnikami.
Kancelaria świadczy także porady prawne przez Internet, zapraszamy do wypełnienia bezpłatnego formularza wyceny usługi.