Nowelizacja kodeksu postępowania karnego 2016 r.

publikacja: 2016-04-15, sekcja: prawo karne

W życie weszła reforma postępowania karnego wprowadzona ustawą z dnia 11 marca 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw. Jak możemy przeczytać w uzasadnieniu projektu niniejszej ustawy celem nowelizacji jest zmiana modelu postępowania karnego poprzez przywrócenie „aktywniejszej roli sądu w toku procesu, zmierzająca do zapewnienia w maksymalnym stopniu zgodności ustaleń faktycznych w perspektywie zasady prawdy materialnej, jak również zwiększająca efektywność ścigania.” Dalej możemy przeczytać, że wprowadzona z dniem 1 lipca 2015 r. reforma w sposób nadmierny faworyzowała zasadę kontradyktoryjności w stosunku do zasady prawdy materialnej, tym samym marginalizując aktywną rolę sądu, który z uwagi na swą bezstronność, winien w procesie pełnić funkcję gwaranta.

Wprowadzone niniejszą nowelizacją zmiany, wchodzą w życie zasadniczo z dniem 15 kwietnia 2016 r. i przywracają proces, którego podstawą jest zasada nadrzędności prawdy materialnej w stosunku do zasady kontradyktoryjności. Omawiana reforma przepisów postępowania karnego stanowi przede wszystkim powrót do obowiązujących przed dniem 1 lipca 2015 r. reguł przeprowadzania dowodów w toku postępowania karnego. W związku z powyższym należy zwrócić uwagę na zmianę art. 167 Kodeksu postępowania karnego, który nakazuje sądowi uzupełnianie inicjatywy dowodowej poprzez przeprowadzenie dowodów z urzędu w każdej sytuacji, gdy jest to niezbędne dla wyjaśnienia istotnych okoliczności sprawy. Przed nowelizacją  tego przepisu dowody przeprowadzane były przez strony po ich uprzednim dopuszczeniu przez sąd, a jedynie w wyjątkowych wypadkach, uzasadnionych szczególnymi okolicznościami sąd mógł dopuścić i przeprowadzić dowód z urzędu ( takie zmiany wprowadziła nowelizacja z lipca 2015 r.)

Warto również zaznaczyć, że  uchylono przepisy dotyczące ustanowienia obrońcy z urzędu jedynie z uwagi na zgłoszenie takiego żądania, tj. bez względu na sytuację majątkową i rodziną wnioskodawcy. W związku z powyższym  wprowadzono regulację zgodnie z którą, oskarżony, który nie ma obrońcy z wyboru, może żądać, aby mu wyznaczono obrońcę z urzędu, jeżeli w sposób należyty wykaże, że nie jest w stanie ponieść kosztów obrony bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania siebie i rodziny.

Nowelizacja wprowadza jeszcze nową instytucję tzw. skargę na wyrok sądu odwoławczego, która ma stanowić nadzwyczajny środek zaskarżenia – o czym napiszemy w kolejnym artykule. 

-----
Zapraszamy do przeczytania innych artykułów z sekcji prawo karne oraz kontaktu z naszymi prawnikami.
Kancelaria świadczy także porady prawne przez Internet, zapraszamy do wypełnienia bezpłatnego formularza wyceny usługi.