Odpowiedzialność karna nieletniego na podstawie Kodeksu Karnego

publikacja: 2015-10-28, sekcja: prawo karne

W kodeksie karnym oznaczona została granica wieku zdolności ponoszenia odpowiedzialności karnej za popełnienie przestępstwa. Granica ta oznacza zakaz pociągania do odpowiedzialności karnej osób, które ze względu na swój wiek nie osiągnęły takiego poziomu rozwoju emocjonalnego, społecznego i intelektualnego, który pozwala na prawidłowe rozpoznanie znaczenia swojego czynu oraz znaczenia normy prawnej, którą swym czynem narusza, a także społecznych skutków swego zachowania.

Granica wieku

Za popełnienie przestępstwa odpowiedzialność na podstawie kodeksu karnego ponosi osoba która ukończyła 17 lat. W ustawie wskazany jednak został katalog przestępstw, za które odpowiedzialność może ponieść nieletni który po ukończeniu 15 lat dopuszcza się czynu zabronionego o znamionach wskazanych w ustawie. Osoba która ukończyła 15 lat może ponieść odpowiedzialność karną za następujące przestępstwa:

  • zamach na życie Prezydenta,
  • zabójstwo,
  • ciężki uszczerbek na zdrowiu,
  • spowodowania niebezpiecznych zdarzeń,
  • przejęcia kontroli nad statkiem wodnym lub powietrznym,
  • sprowadzenia katastrofy w ruchu lądowym lub powietrznym,
  • zgwałcenia wspólnie z inną osobą, wobec małoletniego, wobec członka rodziny, a także jeżeli podczas gwałtu działa ze szczególnym okrucieństwem,
  • spowodowania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu w wyniku napaści na funkcjonariusza publicznego lub osoby do pomocy mu przybranej,
  • wzięcia zakładnika,
  • rozboju.

Trzeba zaznaczyć, że nie w każdym wypadku za w/w przestępstwa osoba, która ukończyła 15 lat lecz nie ukończyła 17 lat poniesie odpowiedzialność na podstawie przepisów kodeksu karnego. Na zasadach określonych w kodeksie może odpowiadać taka osoba, jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają, a w szczególności, jeżeli poprzednio stosowane środki wychowawcze lub poprawcze okazały się bezskuteczne.

Procedura

Jeżeli w toku postępowania dotyczącego nieletniego, które prowadzi sąd rodzinny ujawnione zostaną okoliczności uzasadniające pociągnięcie nieletniego do odpowiedzialności na zasadach określonych w art. 10 § 2 Kodeksu karnego, tj. wyżej opisanych, sąd ten orzeka o przekazaniu sprawy prokuratorowi.

W razie ujawnienia nowych okoliczności wskazujących, iż nie zachodzi potrzeba pociągnięcia nieletniego do odpowiedzialności karnej, prokurator nie sporządza aktu oskarżenia i przekazuje sprawę sądowi rodzinnemu.

Kara dla osoby nieletniej

Orzeczona kara nie może przekroczyć dwóch trzecich górnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za przypisane sprawcy przestępstwo. Nadto, sąd może zastosować także nadzwyczajne złagodzenie kary.

W stosunku do sprawcy, który popełnił występek po ukończeniu lat 17, lecz przed ukończeniem lat 18, sąd zamiast kary stosuje środki wychowawcze, lecznicze albo poprawcze przewidziane dla nieletnich, jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają.

Warto zaznaczyć, że sąd wymierzając karę nieletniemu, kieruje się przede wszystkim tym, aby sprawcę wychować.  Wobec sprawcy, który w czasie popełnienia przestępstwa nie ukończył 18 lat, nie orzeka się kary dożywotniego pozbawienia wolności.

-----
Zapraszamy do przeczytania innych artykułów z sekcji prawo karne oraz kontaktu z naszymi prawnikami.
Kancelaria świadczy także porady prawne przez Internet, zapraszamy do wypełnienia bezpłatnego formularza wyceny usługi.