Czy ZUS może zmienić wysokość renty lub emerytury?

publikacja: 2015-07-10, sekcja: prawo administracyjne

Zgodnie z treścią przepisu ustawy o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych ponowne ustalenie wysokości emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, poprzez doliczenie nieuwzględnionych dotychczas w wymiarze świadczenia okresów składkowych lub nieskładkowych, następuje na wniosek zgłoszony nie wcześniej niż po zakończeniu kwartału kalendarzowego, jeżeli emeryt lub rencista pozostaje w ubezpieczeniu, chyba że w kwartale kalendarzowym ustało ubezpieczenie. Dalej ustawa wskazuje, że prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość.” Celem wyjaśnienia niniejszej regulacji, należy zapoznać się z wnioskiem orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 21 września 2010 r. sygn. akt: III UK 94/09, w którym stwierdził on, że „uregulowana w art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych instytucja wznowienia postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych oznacza nadzwyczajną kontynuację postępowania w tej samej sprawie, w której organ rentowy ma możliwość zniwelowania własnego uchybienia powstałego przy ustalaniu prawa do świadczenia, natomiast zainteresowany uprawniony jest do ubiegania się o świadczenie, którego mu nie przyznano, jeżeli wcześniej nie powołał się na okoliczności lub nie przedstawił dowodów uzasadniających powstanie takich uprawnień.” W związku z powyższym, na podstawie tego przepisu dochodzi do uchylenia decyzji zarówno korzystnych jak i niekorzystnych dla zainteresowanego.

Co więcej, nawet jeżeli, organ rentowy wydał decyzję błędną z uwagi na swoje niedbalstwo, w której potwierdził prawo do świadczenia, a które w rzeczywistości nie istniało z uwagi na niewypełnienie przesłanek ustawowych i którego ubezpieczony nie mógł nabyć , to może zmienić decyzję na podstawie art. 114 w/w ustawy, a jej zmiana jest zgodna z prawem.

Warto zaznaczyć, iż zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego „nowe okoliczności i dowody w rozumieniu art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych muszą jednak „mieć wpływ na prawo do świadczenia lub jego wysokość”.

Ponadto, trzeba zaznaczyć iż w orzecznictwie pojawia się pogląd, że organ nie może dokonać ponownej oceny dowód złożonych wcześniej i z urzędu podjąć decyzję o zmianie świadczenia. Należy więc tutaj rozróżnić czy zmiana wysokości renty lub emerytury nastąpiła dlatego że złożyliśmy sami wniosek o zmianę świadczenia, czy dlatego że organ sam podjął postępowania bo zauważył np. błąd w ustaleniach lub zebranych dowodach.

-----
Zapraszamy do przeczytania innych artykułów z sekcji prawo administracyjne oraz kontaktu z naszymi prawnikami.
Kancelaria świadczy także porady prawne przez Internet, zapraszamy do wypełnienia bezpłatnego formularza wyceny usługi.