Umowa zlecenie a umowa o dzieło

publikacja: 2015-04-22, sekcja: prawo cywilne

Świadczenie pracy, przez pracownika na rzecz pracodawcy może być oparte nie tylko na postawie Kodeksu Pracy, ale również na podstawie przepisów z Kodeksu cywilnego, a więc stosunków cywilnoprawnych, w tym na podstawie umowy zlecenie lub umowy o dzieło. W związku z powyższym nasuwa się pytanie jakie są różnice pomiędzy wyżej wymienionymi umowami ?

Umowa o dzieło

Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.

Stronami umowy są więc – przyjmujący zamówienie, czyli wykonawca dzieła oraz zamawiający, który zleca wykonanie określonego dzieła.

Umowa o dzieło jest zawsze umową odpłatną. Na podmiocie, który zamawia dane dzieło np. namalowanie obrazu przestawiającego jego rodzinę, ciąży obowiązek zapłaty określonego wynagrodzenia.  Wynagrodzenie płatne za to co powstanie w wyniku działań, nie natomiast za wykonane czynności.

Dziełem zgodnie z obowiązującymi przepisami będzie rezultat starań osoby przyjmującej zlecenie. W związku z tym należy zauważyć, że umowa o dzieło jest umową rezultatu, a to daje podstawę do ustalenia, że w chwili składania zamówienia na wykonanie dzieła – dzieło to nie istnieje. Przyjmujący zamówienie, poprzez swoje zachowanie ma doprowadzić do powstania dzieła. Może to nastąpić na kilka sposobów – w umowie można zastrzec np. wielkość, kształt lub wskazać jakiś wzór, a także inne elementy którymi ma charakteryzować się wytworzone dzieło. Wskazanie cech jakie ma posiadać dzieło jest elementem niezbędnym przy zawarciu tej umowy.

Forma umowy o dzieło nie jest zastrzeżona w żaden sposób, w związku z czym może być zarówno ustna jak i pisemna.

Przykłady umowy o dzieło:

  • Napisanie utworu literackiego, muzycznego;
  • Wybudowanie pomnika;
  • Namalowanie obrazu;
  • Wykonanie dokumentacji geodezyjnej;
  • Dokonanie naprawy instancji gazowej czy elektrycznej;
  • Założenie strony internetowej.

Umowa zlecenie

Umowa zlecenie należy do umów o świadczenie usług. Jej charakterystycznym elementem nie jest odniesiony rezultat, a staranne wykonywanie określonych czynności prawnych na rzecz zlecającego.

Umowa zlecenie w przeciwieństwie do umowy o dzieło, może być wykonywana nieodpłatnie.  Jednakże, należy pamiętać, iż regułą jest, że umowa zlecenie dokonywana jest odpłatnie, natomiast wyjątek stanowi wykonanie tej umowy nieodpłatnie – co winno być w umowie wskazane.

Wspomnieć  trzeba, iż zasadniczo przyjmujący zlecenie zobowiązany jest do osobistego wykonania zlecenia. Może jednak skorzystać z pomocy innych osób, ale związane są z tym pewnymi ograniczenia.

Forma umowy zlecenie nie jest również w żaden sposób zastrzeżona przez Kodeks Cywilny w związku z czym może być zawarta np. na piśmie albo ustnie.

Umowę zlecenie mogą zawrzeć różne podmioty, zarówno osoby fizyczne jak również przedsiębiorcy. Jednakże wymóg wykonywania umowy przez określone osoby może być ograniczony przez inne przepisy -  np. wykonywanie czynności prawnych, które zastrzeżone są dla adwokatów lub radców prawnych.

Należy zauważyć, iż przedmiotem umów zlecenie nie mogą być czynności, które mają charakter ściśle osobisty, a więc nie mogą być wykonane przez zastępcę np. nie można zlecić sporządzenia testamentu.

Przykłady umowy zlecenie:

  • Obsługa informatyczna firmy;
  • Obsługa księgowości firmy;
  • Obsługa karowa firmy;
  • Na umowę zlecenie można zatrudnić ekspedientkę w sklepie; pracownika biurowego w firmie itd.

Różnice między umową o dzieło a umową zlecenie - orzecznictwo

1. „Elementem istotnym odróżniającym umowę o dzieło od umowy zlecenia jest okoliczność, że pierwsza z umów jest umową rezultatu. Jej przedmiotem jest indywidualnie oznaczony wytwór, efekt. Przedmiot umowy o dzieło może być określony w różny sposób i różny może być stopień dokładności tego określenia, pod warunkiem, że nie ma wątpliwości o jakie dzieło chodzi.

Nie stanowi umowy o dzieło umowa o przeprowadzenie cyklu bliżej niesprecyzowanych wykładów z danej dziedziny wiedzy, których tematy pozostawiono do uznania wykładowcy, bowiem wskazuje to, że zamawiający nie jest zainteresowany określonym dziełem (utworem) intelektualnym o indywidualnym charakterze, ale przekazywaniem odbiorcom wykładu wiedzy z danej dyscypliny”. ( SA w Lubinie z dnia 18 września 2014 r. III AUa 543/14)

2. „Istotą umowy o dzieło jest osiągnięcie określonego, zindywidualizowanego rezultatu w postaci materialnej lub niematerialnej. W przypadku wadliwego albo sprzecznego z umową wykonywania dzieła zamawiający może wezwać przyjmującego zamówienie do zmiany sposobu wykonania umowy i wyznaczyć mu w tym celu odpowiedni termin a po jego bezskutecznym upływie odstąpić od umowy lub powierzyć poprawienie lub dalsze wykonanie dzieła osobie trzeciej.

Umowa o świadczenie usług jest zaś umową starannego działania, której przedmiotem jest wykonywanie określonych czynności. Czynności te mogą ale nie muszą zmierzać do osiągnięcia rezultatu, nie muszą też być wykonywane stale i systematycznie. Jeśli zatem zleceniobiorca zachowa należytą staranność przy wykonywaniu powierzonych mu czynności wówczas nie ponosi odpowiedzialności za niewykonanie zobowiązania.” (SA w Lubinie z dnia 28 sierpnia 2013 r., sygn. akt: III AUa 611/13)

3.„Od umowy zlecenia umowę o dzieło odróżnia konieczność jej sfinalizowania w każdym wypadku konkretnym i sprawdzalnym rezultatem. Obowiązek osobistego wykonania dzieła przez przyjmującego zamówienie będzie miał w odniesieniu do umowy o dzieło mniejsze znaczenie, jeżeli rezultat końcowy zostanie osiągnięty. W wypadku umowy zlecenia rezultat nie jest elementem koniecznym, występuje natomiast jako zasada obowiązek osobistego spełnienia świadczenia przez zleceniobiorcę, z uwagi na osobiste zaufanie między stronami. Dodatkowo należy wskazać, że inaczej niż w ramach umowy o dzieło, dołożenie przez zleceniobiorcę należytej staranności i mimo tego nieosiągnięcie przezeń zamierzonego skutku nie może stanowić przypadku niewykonania zobowiązania”. (SA w Poznaniu z dnia 18 kwietnia 2013 r. III AUa 1368/12)

-----
Zapraszamy do przeczytania innych artykułów z sekcji prawo cywilne oraz kontaktu z naszymi prawnikami.
Kancelaria świadczy także porady prawne przez Internet, zapraszamy do wypełnienia bezpłatnego formularza wyceny usługi.