Procedura Ubezwłasnowolnienia

publikacja: 2015-01-17, sekcja: prawo cywilne

Postępowanie dotyczące ubezwłasnowolnienia nie ma charakteru spornego, jest postępowaniem NIEPROCESOWYM.  Zostaje wszczęte na wniosek i toczy się przez sądem cywilnym. Prowadzone jest przez Sąd Okręgowy w składzie 3 sędziów zawodowych, zgodnie z miejscem zamieszkania osoby która ma zostać ubezwłasnowolniona. Jeżeli osoba taka nie ma miejsca zamieszkania, właściwym do rozpoznania tego postępowania będzie sąd miejsca pobytu takiej osoby.

Wskazać należy, iż Stronami postępowania są: wnioskodawca – a więc osoba składająca wniosek o ubezwłasnowolnienie oraz uczestnicy postępowania. W każdym postępowaniu o ubezwłasnowolnienie bierze udział PROKURATOR, jego udział w postępowaniu jest obowiązkowy. Dzięki temu, że prokurator uczestniczy w postępowaniu, osoba wobec której został złożony wniosek o ubezwłasnowolnienie ma zagwarantowane, iż jej prawa i wolności będą należycie chronione. Rolą prokuratora jest również czuwanie nad tym aby osoba, której dotyczy postępowanie nie została pokrzywdzona.

Osobami które są uprawnione do złożenia wniosku o ubezwłasnowolnienie są:

  • Małżonek;
  • Krewny linii prostej, tj. dzieci, dziadkowie, wnuki, rodzice, chyba że osoba która ma być ubezwłasnowolniona ma przedstawiciela ustawowego;
  • Rodzeństwo;
  • Przedstawiciel ustawowy ( np. rodzice, kurator osoby częściowo ubezwłasnowolnionej);
  • Prokurator- uprawnienie to przysługuje na podstawie art. 7 KPC

Do uczestników postępowania należy zaliczyć: :

  • Wnioskodawcę;
  •  osobę, której dotyczy wniosek oraz jej przedstawiciela ustawowy;
  • małżoneka osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie.

Dodatkowo organizacje pozarządowe, do których zadań statutowych należy ochrona praw osób niepełnosprawnych, udzielanie pomocy takim osobom lub ochrona praw człowieka, mogą wstąpić do postępowania w każdym jego stadium

  • Jak już wcześniej wskazano postepowanie toczy się przy udziale prokuratora

POSTĘPOWANIE PRZED SĄDEM

Osobę, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, należy wysłuchać niezwłocznie po wszczęciu postępowania; wysłuchanie powinno odbyć się w obecności biegłego psychologa oraz - w zależności od stanu zdrowia osoby, która ma być wysłuchana - biegłego lekarza psychiatry lub neurologa. W celu wysłuchania osoby, sąd może zarządzić jej przymusowe sprowadzenie na rozprawę albo wysłuchać tą przez sędziego wyznaczonego.  Na postanowienie w tej sprawie przysługuje zażalenie. Niemożność porozumienia się z osobą, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, stwierdza się w protokole po wysłuchaniu biegłego lekarza i psychologa uczestniczących w posiedzeniu.

Jeżeli według wniosku ubezwłasnowolnienie ma być orzeczone z powodu:

  • choroby psychicznej lub niedorozwoju umysłowego, sąd przed zarządzeniem doręczenia wniosku zażąda, w wyznaczonym terminie, przedstawienia świadectwa lekarskiego wydanego przez lekarza psychiatrę o stanie psychicznym osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, lub opinii psychologa o stopniu niepełnosprawności umysłowej tej osoby.
  • pijaństwa, sąd żąda także przedstawienia zaświadczenia poradni przeciwalkoholowej, a jeżeli ubezwłasnowolnienie ma nastąpić z powodu narkomanii - zaświadczenia z poradni leczenia uzależnień.

Zaznaczyć należy, iż Sąd odrzuca wniosek o ubezwłasnowolnienie, jeżeli: treść wniosku lub dołączone do wniosku dokumenty nie uprawdopodobniają istnienia choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego lub występowania innego rodzaju zaburzeń psychicznych osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie albo w razie niezłożenia żądanego świadectwa, opinii lub zaświadczenia, chyba że złożenie takich dokumentów nie jest możliwe.

Osoba, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, musi być zbadana przez biegłego lekarza psychiatrę lub neurologa, a także psychologa. Opinia biegłego powinna zawierać ocenę stanu zdrowia psychicznego lub zaburzeń psychicznych albo rozwoju umysłowego osoby, której dotyczy wniosek, a także umotywowaną ocenę zakresu jej zdolności do samodzielnego kierowania swoim postępowaniem i prowadzenia swoich spraw, uwzględniającą postępowanie i zachowanie się tej osoby.

Sąd może, jeżeli na podstawie opinii dwóch biegłych lekarzy uzna to za niezbędne, zarządzić oddanie osoby, pod obserwację w zakładzie leczniczym na czas nie dłuższy niż sześć tygodni. W wyjątkowych wypadkach sąd może termin ten przedłużyć do trzech miesięcy. Przed wydaniem postanowienia sąd musi wysłuchać uczestników postępowania.

Celem postępowania dowodowego jest ustalenie: stanu zdrowia, sytuacji osobistej, zawodowej i majątkowej osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, rodzaju spraw wymagających prowadzenia przez tę osobę oraz sposobu zaspokajania jej potrzeb życiowych.

Sąd może zobowiązać osoby pozostające we wspólnocie domowej z osobą, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, do złożenia wykazu majątku należącego do tej osoby oraz do złożenia przyrzeczenia

Sąd może zaniechać: doręczenia pism sądowych, wezwania lub wysłuchania osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, jeżeli uzna to za niecelowe ze względu na stan zdrowia tej osoby, określony w opiniach biegłego lekarza psychiatry lub neurologa oraz psychologa wydanych po przeprowadzeniu badania. Należy pamiętać, że nie odnosi się to do osoby, która ma być przesłuchana niezwłocznie po wszczęciu postępowania, kiedy to ma nastąpić pierwszy kontakt sądu z osobą, której wniosek dotyczy. W przypadku wskazanym powyżej sąd orzekający, w celu ochrony w toku postępowania praw osoby, ustanowi kuratora, chyba że ma ona przedstawiciela ustawowego, który nie jest wnioskodawcą.

Orzeczenie w przedmiocie ubezwłasnowolnienia może zapaść tylko po przeprowadzeniu rozprawy. W postanowieniu o ubezwłasnowolnieniu sąd orzeka, czy ubezwłasnowolnienie jest całkowite, czy też częściowe i z jakiego powodu zostaje orzeczone. Sąd, który orzekł ubezwłasnowolnienie, zarządza z urzędu przesłanie SĄDOWI OPIEKUŃCZEMU odpisu prawomocnego postanowienia, którym orzekł ubezwłasnowolnienie.

-----
Zapraszamy do przeczytania innych artykułów z sekcji prawo cywilne oraz kontaktu z naszymi prawnikami.
Kancelaria świadczy także porady prawne przez Internet, zapraszamy do wypełnienia bezpłatnego formularza wyceny usługi.