Ochrona dłużnika przed wadliwym działaniem organów egzekucyjnych w administracji
publikacja: 2013-12-22, sekcja: prawo administracyjneJak powinna zachować się osoba, która otrzymuje od organu administracyjnego postanowienie o wszczęciu egzekucji w sytuacji, gdy nie jest niczyim dłużnikiem? Jakie podjąć kroki jeśli pomimo złożenia wyjaśnień ustnych bądź pisemnych, organ administracyjny, pełniący rolę organu egzekucyjnego, dostarcza takiej osobie tytuł wykonawczy? W jaki sposób bronić się przed wadliwością działań organów egzekucyjnych wskutek których nastąpiła egzekucja z czynnika majątkowego, np. zajęcie rachunku bankowego?
Na te i wiele innych podobnych pytań odpowiada treść art. 45 Ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Zgodnie z brzmieniem przytoczonego przepisu organ egzekucyjny i egzekutor są obowiązani odstąpić od czynności egzekucyjnych, jeśli zobowiązany okazał dowody stwierdzające wykonanie, umorzenie, wygaśnięcie lub nieistnienie obowiązku, odroczenie terminu wykonania obowiązku, rozłożenie na raty spłaty należności pieniężnych, albo gdy zachodzi błąd co do osoby zobowiązanego. W tych samych przypadkach oraz w sytuacji, gdy wartość zajętego składnika majątkowego znacznie przekracza kwotę ostatecznie dochodzonej należności i zobowiązany posiada inne składniki majątkowe, z których egzekucja może być prowadzona, właściwe ograny mają obowiązek odstąpić również od egzekucji ze składnika majątkowego zobowiązanego.
Pomimo regulacji ustawowej zdarza się notorycznie, że organy egzekucyjne prowadzą postępowanie przeciwko osobie, która faktycznie nie jest dłużnikiem albo przeciwko dłużnikowi, który spełnił swój obowiązek. Naruszenia te wynikają często z niedochowania należytej staranności przez sam organ egzekucyjny czy też popełnienia licznych błędów i uchybień przez osoby działające z jego upoważnienia. Jednym z przykładów takich działań może być sytuacja, w której osoba otrzymała mandat karny (np. za przekroczenie prędkości, prowadząc pojazd mechaniczny), który opłaciła dnia następnego, korzystając z usług bankowości elektronicznej. W takim przypadku przelew kieruje się bezpośrednio do wierzyciela, w tym przypadku urzędu wojewódzkiego. Może się okazać, że wykonany przelew nie zostanie jednak przypisany do właściwej osoby (zobowiązanego). Wówczas pojawia się problem skrupulatnych i mozolnych wyjaśnień, których - pomimo należytego spełnienia obowiązku - musi dokonywać zobowiązany z tytułu mandatu karnego.
Wówczas warto sięgnąć do przepisów wspomnianej ustawy i na podstawie art. 45 złożyć wniosek o odstąpienie od podjętych czynności egzekucyjnych z uwagi na fakt, że obowiązek został wykonany albo na przykład popełniono błąd, co do osoby zobowiązanego, ale również w przypadkach, gdy dłużnik uzyskał odroczenie terminu wykonania obowiązku lub rozłożenie na raty spłaty należności pieniężnych. Jest to wniosek o tyle istotny, że w przypadku wystąpienia jednej z przesłanek wskazanych w art. 45 u.p.e.a. odstąpienie od czynności egzekucyjnych jest obligatoryjne. We wniosku poza regulacją ustawową można powołać się na treść wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 3 grudnia 2008 roku (I SA/Ol 465/08), w którym WSA jasno wyraził pogląd, że w przypadkach wykonania egzekwowanego obowiązku po wszczęciu postępowania egzekucyjnego (przedłożenia przez wierzyciela wniosku i tytułu wykonawczego) oraz po podjęciu pierwszych czynności egzekucyjnych zobowiązany może zmusić organ do ich przerwania na podstawie art. 45 u.p.e.a., przedkładając dowód wykonania obowiązku. Tym samym zgodnie z orzecznictwem, możliwość odstąpienia od egzekucji istnieje nawet w sytuacji, gdy organ egzekucyjny dokonał już zajęcia prawa majątkowego (konto bankowe, składki emerytalne ZUS itp.) czy też składnika majątku. Wskutek złożenia niniejszego wniosku, jeśli jest on zasadny, zastosowanie znajdzie przepis art. 59 u.p.e.a. dotyczący przesłanek umorzenia postępowania egzekucyjnego, które w stosunku do osoby zobowiązanego/dłużnika, w większości pokrywają się z przesłankami wskazanymi w art. 45 u.p.e.a. czyli - dla przykładu - jeśli obowiązek w rzeczywistości nie istniał albo gdy wystąpił błąd co do osoby zobowiązanego, postępowanie egzekucyjne umarza się.
-----
Zapraszamy do przeczytania innych artykułów z sekcji prawo administracyjne oraz kontaktu z naszymi prawnikami.
Kancelaria świadczy także porady prawne przez Internet, zapraszamy do wypełnienia bezpłatnego formularza wyceny usługi.