Postępowanie w stosunku do nieobecnych

publikacja: 2014-06-16, sekcja: prawo karne

Ustawodawca w przepisach kodeksu karnego skarbowego uregulował nietypowy dla prawa karnego rodzaj postępowania tj. w stosunku do nieobecnych. Zgodnie z art. 173 kodeksu karnego skarbowego, przeciwko sprawcy przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego przebywającemu stale za granicą albo gdy nie można ustalić jego miejsca zamieszkania lub pobytu w kraju, postępowanie toczyć się może podczas jego nieobecności. Wskazany przepis nie będzie miał zastosowania jeżeli wina sprawcy lub okoliczności popełnienia czynu zabronionego budzą wątpliwości oraz gdy oskarżony o przestępstwo skarbowe ukrył się   po wniesieniu do sądu aktu oskarżenia, a także wówczas, gdy w toku postępowania przed sądem ustalono jego miejsce zamieszkania lub pobytu w kraju (art. 173 ust. 2 k.k.s.). Jednakże we wszystkich pozostałych przypadkach organ prowadzący postępowanie ma prawo przeprowadzić je pod nieobecność sprawcy.

O zastosowaniu procedury w stosunku do nieobecnych organ prowadzący postępowanie wydaje postanowienie, które w postępowaniu przygotowawczym w sprawach o przestępstwa skarbowe wymaga zatwierdzenia przez prokuratora. Wydanego postanowienia nie ogłasza się nieobecnej stronie. Ponadto Prezes sądu właściwego do rozpoznania sprawy wyznacza nieobecnemu oskarżonemu obrońcę z urzędu, którego udział jest obowiązkowy także w postępowaniu odwoławczym. Wydawać by się mogło,                że nieobecny będzie w takim przypadku godnie reprezentowany przez obrońcę z urzędu. Z praktycznego punktu widzenia wygląda to jednak zgoła inaczej bowiem pełnomocnik nie ma możliwości zweryfikowania faktów zawartych     w aktach sprawy ze stanem faktycznym , gdyż skontaktowanie się z nieobecną stroną jest niemożliwe (brak danych kontaktowych). W związku z tym o skutecznej obronie nie może być mowy. Przepis     o wyznaczeniu obrońcy z urzędu stosuje się odpowiednio do podmiotu pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej, gdy nie ma on pełnomocnika. Natomiast wyznaczenie adwokata lub radcy prawnego dla nieobecnego podmiotu pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej jest równoznaczne          z udzieleniem pełnomocnictwa.

Najistotniejszy z punktu widzenia interesów nieobecnej strony jest jednak art. 177 k.k.s., w którym ustawodawca uregulował kwestie „odnalezienia” skazanego. Zgodnie z treścią przepisu w razie osobistego zgłoszenia się skazanego do dyspozycji sądu lub ujęcia skazanego doręcza mu się odpis prawomocnego wyroku. Na wniosek skazanego złożony na piśmie w zawitym terminie 14 dni od daty doręczenia sąd, którego wyrok się uprawomocnił, wyznacza niezwłocznie rozprawę, a wydany w tej instancji wyrok traci moc z chwilą stawienia się skazanego na rozprawie (art. 177 k.k.s.). Pojęcie „termin zawity” oznacza, że czynność procesowa podjęta przez stronę po upływie terminu jest bezskuteczna (art. 167 k.p.c.). Przywrócenie terminu jest możliwe tylko przez sąd na wniosek strony jeśli uprawdopodobni, że nie dokonała czynności procesowej w terminie nie bez swojej winy.

Mając na uwadze powyższe, celowe niedotrzymywanie obowiązku informowania sądu o zmianie miejsca zamieszkania bądź ukrywanie się w przypadku postępowań karno-skarbowych nie przyniesie oczekiwanego skutku, bowiem organ prowadzący postępowanie ma prawo zastosować procedurę w stosunku do nieobecnych. Jak natomiast powszechnie wiadomo łatwiej bronić się przed postawionymi zarzutami, aktywnie uczestnicząc w danym postępowaniu niż nie mając wiedzy o jego przebiegu.

-----
Zapraszamy do przeczytania innych artykułów z sekcji prawo karne oraz kontaktu z naszymi prawnikami.
Kancelaria świadczy także porady prawne przez Internet, zapraszamy do wypełnienia bezpłatnego formularza wyceny usługi.