Łączenie spółek z udziałem spółek osobowych- pytania i odpowiedzi

publikacja: 2014-03-13, sekcja: prawo gospodarcze

Na czym polega łączenie się spółek?

Połączenia spółek wśród których przynajmniej jedna jest spółką osobową można dokonać na dwa sposoby:

  • przez przejęcie (inkorporację), które polega na przeniesieniu całego majątku spółki (przejmowanej) na inną spółkę (przejmującą) w zamian za udziały lub akcje, które spółka przejmująca wydaje wspólnikom spółki przejmowanej;
  • przez zawiązanie nowej spółki (fuzję), które może być dokonane przez zawiązanie tylko spółki kapitałowej, na którą przechodzi majątek wszystkich łączących się spółek w zamian za akcje albo udziały w nowej spółce;

Spółka osobowa, biorąca udział w połączeniu, nigdy nie może być ani spółką przejmującą, ani spółką nowozawiązaną zgodnie z treścią art. 491 § 1 k.s.h..

Ze względu na obszerność tematu, poniższy artykuł zostanie poświęcony pierwszemu sposobowi połączenia spółek tj. przez przejęcie. Ten sposób łączenia spółek inaczej zwany jest inkorporacją, ponieważ w tym przypadku spółka przejmująca niejako inkorporuje majątek oraz prawa i obowiązki wspólników spółki przejmowanej.

Jakich czynności należy dokonać aby skutecznie połączyć spółki poprzez inkorporację?

Literatura wyróżnia 3 fazy (etapy), których zrealizowanie powinno doprowadzić do skutecznego połączenia się spółek z udziałem spółki osobowej:

  1. faza przygotowawcza (menadżerska)
  2. faza główna (właścicielska)
  3. faza rejestrowa (autoryzacji przez organy państwa)

Każda z nich charakteryzuje się specyfiką działań, które należy podjąć, aby połączyć spółki. W fazie przygotowawczej najważniejszym zadaniem jest sporządzenie Planu Połączenia, w fazie głównej – podjęcie niezbędnych uchwał o połączeniu, zaś w fazie rejestrowej (jak sama nazwa wskazuje) – zarejestrowanie przedmiotowego połączenia we właściwym (ze względu na siedziby spółek) Sądzie Rejestrowym.

Jak sporządzić Plan Połączenia?

Plan połączenia będący dokumentem inicjującym cały skomplikowany proces inkorporacji musi zawierać elementy konieczne dla jego ważności, enumeratywnie wyliczone przez ustawodawcę w art. 518 Kodeksu spółek handlowych. Jest to niezbędne minimum, które musi znaleźć się w każdym Planie Połączenia.

Ponadto w przypadku omawianego sposobu łączenia się spółek, stosujemy niektóre przepisy k.s.h. dotyczące łączenia się spółek kapitałowych. Jednym z nich jest art. 499 § 2-3 k.s.h., który określa niezbędne załączniki, jakie należy dołączyć do Planu Połączenia jak np. projekty uchwał o połączeniu spółek.

Czym jeszcze należy zająć się w ramach fazy przygotowawczej?

Równie istotne - jak sporządzenie Planu Połączenia- na tym etapie jest zawiadomienie wspólników nieprowadzących spraw spółki o planowanym połączeniu. Kwestia ta jest o tyle skomplikowana, że ustawodawca odgórnie narzucił wiążące terminy i procedurę postępowania w kwestii zawiadomień, a ich nieprzestrzeganie może spowodować fiasko połączenia. Najważniejsze jest, aby wskazanych zawiadomień dokonano dwukrotnie w odstępie nie krótszym niż 2 tygodnie oraz nie później niż na 6 tygodni przed planowanym dniem powzięcia uchwały o połączeniu. Poza tym zawiadomienie musi zawierać informację o miejscu, w którym wspólnicy mogą zapoznać się z dokumentami połączenia oraz o terminie takiego zdarzenia, który nie może być krótszy niż miesiąc przed planowanym dniem powzięcia uchwały o połączeniu. Dzięki tym wymogom ustawodawca zagwarantował wspólnikom nieprowadzącym spraw spółki, możliwość aktywnego uczestnictwa w procesie połączenia.

Jaka jest wymagana większość do podjęcia uchwał o połączeniu?

W przypadku spółki kapitałowej uchwała zgromadzenia wspólników lub walnego zgromadzenia tej spółki, wymaga większości trzech czwartych głosów, reprezentujących co najmniej połowę kapitału zakładowego (chyba, że umowa albo statut spółki przewidują surowsze warunki!).

W przypadku spółek osobowych wymagana większość zależy od rodzaju spółki i tak:

  • dla spółki jawnej i partnerskiej – konieczna jest jednomyślność wszystkich wspólników, zarówno tych, którzy prowadzą sprawy spółki jak i tych, którzy są tego prawa pozbawieni;
  • dla spółki komandytowej oraz komandytowo-akcyjnej – wymagana jest jednomyślność komplementariuszy oraz uchwała komandytariuszy albo akcjonariuszy, za którą wypowiedzą się osoby reprezentujące co najmniej trzy czwarte sumy komandytowej bądź kapitału zakładowego.

Czy istnieją szczególne wymagania co do treści uchwał o połączeniu spółek?

Najważniejszymi elementami uchwały łączeniowej, obok wskazania podmiotów, których dotyczyć będzie połączenie, są:

  • uchwała o podwyższeniu kapitału zakładowego w kapitałowej spółce przejmującej oraz
  • zgoda wspólników na sporządzony plan połączenia.

Pierwszy element pojawia się, ponieważ spółka kapitałowa w wyniku inkorporacji, przejmuje cały majątek spółki osobowej, a więc dotychczasowy kapitał zakładowy ulega zmianie, stąd niezbędna jest uchwała o jego podwyższeniu.

Konieczność wyrażenia zgody na Plan Połączenia wynika zaś z faktu, że to właśnie w nim wskazane są liczba i wartość przyznanych wspólnikom (spółki przejmowanej) akcji albo udziałów w zamian za przekazywany majątek oraz wysokość ewentualnych dopłat w gotówce. Staje się więc oczywiste, iż ciężko byłoby podjąć uchwałę o połączeniu bez pierwotnego zaakceptowania Planu Połączenia, skoro zawiera on tak istotne dla wspólników ustalenia.

Kiedy, kto i gdzie powinien wystąpić z wnioskiem o zarejestrowanie połączenia?

Wniosek o wpis połączenia do rejestru właściwego według siedziby spółki musi zostać złożony zarówno przez spółkę przejmującą jak i przez przejmowaną spółkę osobową. Jeżeli siedziby właściwych sądów rejestrowych dla łączących się spółek, znajdują się w różnych miejscowościach, sąd rejestrowy właściwy według siedziby spółki przejmującej (tj. w opisywanym przypadku kapitałowej), zawiadomi z urzędu niezwłocznie sąd rejestrowy właściwy według siedziby spółki przejmowanej (tj. w opisywanym przypadku osobowej) o swoim postanowieniu w przedmiocie połączenia spółek. Jednak do wystąpienia z ww. wnioskiem konieczne jest podjęcie uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego w spółce przejmującej oraz zgłoszenie przez zarząd spółki z ograniczoną odpowiedzialnością albo spółki akcyjnej tego podwyższenia do rejestru za pomocą druków KRS-Z3 z załącznikami KRS-ZH i niezbędnymi dokumentami jak np. tekst jednolity umowy albo statutu spółki.

Czym skutkuje wydanie przez właściwy Sąd postanowienia o połączeniu spółek?

Wydanie wspomnianego postanowienia rodzi dwa równie istotne skutki prawne dla obu spółek. Z jednej strony powoduje wpisanie połączenia do właściwego rejestru (dzień połączenia), a tym samym realizację wszystkich praw i obowiązków wspólników łączących się spółek, wynikających z Planu Połączenia i podjętych uchwał. Z drugiej zaś strony powoduje „automatyczne” tj. bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego oraz bez składania dodatkowych wniosków, wykreślenie przejmowanej spółki osobowej z rejestru. Tym samym przejęta spółka osobowa przestaje istnieć w miejsce pojawienia się zmodyfikowanej spółki kapitałowej.

Czy jakakolwiek z podejmowanych czynności wymaga szczególnej formy prawnej?

Zgodnie z art. 522 k.s.h. wszystkie podjęte uchwały łączeniowe muszą zostać umieszczone w protokole sporządzonym przez notariusza. Ten szczególny wymóg wiąże się z faktem, iż dla zmiany umowy spółki w sp. z o.o. (art. 157 § 2 k.s.h.) oraz statutu w S.A.(art. 301 § 2 k.s.h.) konieczny jest akt notarialny, a ponieważ w uchwale o łączeniu najczęściej zawiera się nowe brzmienie umowy albo statutu spółki przejmującej, stąd powstaje konieczność umieszczenia wspomnianych uchwał w protokole notarialnym.

-----
Zapraszamy do przeczytania innych artykułów z sekcji prawo gospodarcze oraz kontaktu z naszymi prawnikami.
Kancelaria świadczy także porady prawne przez Internet, zapraszamy do wypełnienia bezpłatnego formularza wyceny usługi.