Jak się odwołać od nakazu z sądu elektronicznego? - problem doręczeń

publikacja: 2014-02-07, sekcja: prawo cywilne

Otrzymując nakaz zapłaty wydany w postępowaniu elektronicznym, należy pamiętać, że z minimalnymi odrębnościami, stosujemy do niego przepisy o postępowaniu upominawczym. Tym samym zgodnie z art. 502 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego w nakazie zapłaty nakazuje się pozwanemu, żeby w ciągu dwóch tygodni od doręczenia tego nakazu zaspokoił roszczenie w całości wraz z kosztami albo w tym terminie wniósł sprzeciw do sądu. Wbrew błędnemu przeświadczeniu większości, otrzymanie nakazu zapłaty, nie oznacza przegrania procesu - dłużnik ma prawo wnieść sprzeciw. W postępowaniu elektronicznym procedura jest dodatkowo uproszczona, dlatego też sprzeciw od nakazu zapłaty nie wymaga uzasadnienia i przedstawienia dowodów, jednak pozwany powinien przedstawić zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór, co do istoty sprawy (art. 505³⁵ k.p.c.). Problemy, będące skutkiem nie wniesienia sprzeciwu, wynikają jednak w większości przypadków z nie dotrzymania ustawowego terminu do wniesienia sprzeciwu, którego bieg jest uzależniony od skutecznego doręczenia nakazu pozwanemu.

Dnia 7.07.2013 r. weszła w życie nowelizacja przepisów k.p.c., która umożliwia skuteczniejszą obronę interesów dłużnika. Zgodnie bowiem z treścią art. 820³ wprowadzonego do k.p.c. wspomnianą nowelizacją, komornik zawiesza na wniosek dłużnika postępowanie prowadzone na podstawie tytułu wykonawczego w postaci zaopatrzonego w klauzulę wykonalności nakazu zapłaty wydanego w elektronicznym postępowaniu upominawczym, jeżeli dłużnik przedstawi zaświadczenie określone w art. 139 § 5, z którego wynika, że nakaz zapłaty został doręczony na inny adres aniżeli miejsce zamieszkania dłużnika ustalone w postępowaniu egzekucyjnym. Jednocześnie do art. 505 został dodany §3 dzięki któremu możliwie jest wnioskowanie o wydanie postanowienia, w którym stwierdza się utratę mocy nakazu zapłaty w całości lub w części. Przedłożenie takiego zaświadczenia komornikowi może skutkować nie tylko zawieszeniem postępowania egzekucyjnego, ale również umorzeniem całej egzekucji. Jednak to na dłużniku (pozwanym) spoczywa obowiązek udowodnienia, że dany nakaz zapłaty traci moc z powodu błędów w jego doręczeniu.

W sytuacji, gdy nakaz zapłaty został doręczony na błędny adres pozwanego, istnieje możliwość uzyskania zaświadczenia w oparciu o art. 139 § 5 k.p.c. i na tej podstawie wnioskowanie o zawieszenie egzekucji. W sytuacjach odrębnych przydatne może okazać się orzecznictwo Sądu Najwyższego, który bardzo restrykcyjnie traktuje przepisy w zakresie skutecznego doręczenia. W postanowieniu z dnia 25 sierpnia 1999 r. (III CKN 621/99) skład orzekający rygorystycznie wskazał, iż Sąd nie może przyjąć na podstawie formularza potwierdzenia odbioru, że doręczenie pisma sądowego w trybie art. 139 k.p.c. było skuteczne, jeżeli doręczyciel (listonosz, kurier itp.) nie wskazał w tym formularzu przyczyny uniemożliwiającej doręczenie właściwe (do miejsca zamieszkania) bądź zastępcze (do miejsca pracy, pozostawienie przesyłki dorosłemu domownikowi, dozorcy, w administracji domu itd.).

Na podobnym stanowisku Sąd Najwyższy stoi w kwestii skutecznych doręczeń przez awizo. Bowiem, skuteczność takiego doręczenia warunkuje stwierdzenie, że adresat w sposób nie budzący wątpliwości został zawiadomiony o nadejściu przeznaczonego dla niego pisma sądowego oraz miejsca, w którym może je odebrać. Brak tego zawiadomienia, jak też wątpliwość czy dotarło ono do adresata czyni doręczenie bezskutecznym ( fragment uzasadnienia postanowienia SN z dn. 21.06.1988 r. – III CRN 172/88). Należy więc pamiętać, iż doręczenie per aviso jest doręczeniem domniemanym, a owo domniemanie jest wzruszalne. Oznacza to, że adresat może za pomocą wszelkich środków dowodowych wskazywać, że awizowanego pisma sądowego nie otrzymał oraz o nim nie wiedział z tego względu, iż nie dotarło do niego zawiadomienie o złożeniu tego pisma w urzędzie pocztowym (awizo). W postanowieniu z dnia 3 lipca 2008 r. (IV CZ 51/08) skład orzekający podtrzymał stanowisko judykatury w zakresie skutecznego doręczenia, zaznaczając, iż naruszenie wymogów przewidzianych w art. 139 k.p.c. oraz w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 17.06.1999 r. w sprawie szczególnego trybu doręczania pism sądowych przez pocztę w postępowaniu cywilnym, przez doręczyciela czyni doręczenie nieskutecznym. Jednocześnie, przywołując obowiązujące w tej kwestii przepisy, Sąd Najwyższy podkreślił, iż skuteczność doręczenia per aviso zależy od dwukrotnego umieszczenia w drzwiach mieszkania adresata lub oddawczej skrzynce pocztowej zawiadomienia o możliwości odbioru przesyłki. Jednolite orzecznictwo judykatury daje szansę dłużnikowi uniknięcia negatywnych skutków wywołanych nie złożeniem środków zaskarżenia w terminie, spowodowanym doręczeniami awiz „widmo”, których ani nikt nigdy nie widział, ani o których nikt nigdy nie został zawiadomiony.

Ponadto warto pamiętać, iż zgodnie z brzmieniem art. 505^29a znowelizowanego Kodeksu postępowania cywilnego, w elektronicznym postępowaniu upominawczym mogą być dochodzone roszczenia, które stały się wymagalne w okresie trzech lat przed dniem wniesienia pozwu. Przedawnienie roszczeń z upływem lat trzech w stosunku do wszystkich zobowiązań, a więc również do tych, które miały dłuższy tj. 10 letni okres przedawnienia, stanowi kolejną instytucję, dzięki której znacznie ograniczono możliwość dochodzenia roszczeń, a tym samym zagwarantowano dodatkową obronę dłużnika. Przedmiotowe ograniczenie dotyczy jednak tylko i wyłącznie postępowania elektronicznego.

-----
Zapraszamy do przeczytania innych artykułów z sekcji prawo cywilne oraz kontaktu z naszymi prawnikami.
Kancelaria świadczy także porady prawne przez Internet, zapraszamy do wypełnienia bezpłatnego formularza wyceny usługi.