Europejski Tytuł Egzekucyjny w pytaniach i odpowiedziach

publikacja: 2014-01-02, sekcja: prawo gospodarcze

Co to jest Europejski Tytuł Egzekucyjny (ETE)?

Europejski Tytuł Egzekucyjny to instytucja wprowadzona do polskiego porządku prawnego rozporządzeniem (WE) nr 805/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady dnia 21 kwietnia 2004 roku w sprawie utworzenia europejskiego tytułu egzekucyjnego dla roszczeń bezspornych. Dzięki uzyskaniu zaświadczenia europejskiego tytułu egzekucyjnego wierzyciel może dochodzić należności przeciwko zagranicznemu dłużnikowi w miejscu jego zamieszkania/siedziby jego firmy (państwo wykonania) bez konieczności uczestniczenia w odrębnym postępowaniu oraz bez konieczności ubiegania się o stwierdzenie wykonalności danego orzeczenie w tym państwie.

Jakie warunki należy spełnić aby otrzymać ETE?

Dłużnik musi skierować do właściwego organu bądź sądu (w państwie członkowskim, w którym toczyło się postępowanie), wniosek o wydanie ww. zaświadczenia ETE dla wydanego w danej sprawie orzeczenia bądź ugody. W Polsce niniejszy wniosek składa się w oparciu o art. 795¹ Kodeksu postępowania cywilnego. Podlega on opłacie w wysokości 50 zł.

Które sądy bądź organy są właściwe do wykonania orzeczenia przeciwko zagranicznemu dłużnikowi?

Właściwość sądu bądź organu określa się według zasad ogólnych, czyli wierzyciel musi zwrócić się o wykonanie danego orzeczenia/ugody w państwie, w którym dłużnik mieszka (jeśli sprawa dotyczy osoby fizycznej) bądź ma swoją główną siedzibę (jeśli sprawa dotyczy osoby prawnej, przedsiębiorstwa, spółki itd.). Państwo, w którym tytuł egzekucyjny podlega wykonaniu określa się nazwą państwa wykonania. Wykaz właściwych sądów i organów jest dostępny na stronach internetowych europejskiej sieci sądowej.

Jakie dokumenty wierzyciel powinien złożyć aby doszło do wszczęcia postępowania egzekucyjnego?

Zgodnie z art. 20 rozporządzenia (WE) nr 805/2004, wierzyciel jest zobowiązany złożyć:

odpis orzeczenia, który spełnia warunki niezbędne dla stwierdzenia jego autentyczności;
odpis zaświadczenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego, który spełnia warunki niezbędne dla stwierdzenia jego autentyczności;
w razie potrzeby, transkrypcję zaświadczenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego lub jego tłumaczenie na język urzędowy państwa członkowskiego wykonania lub, jeśli jest kilka języków urzędowych w tym państwie członkowskim, na język urzędowy lub jeden z języków urzędowych, w jakim zgodnie z prawem tego państwa członkowskiego prowadzi się postępowanie sądowe w miejscu, gdzie ma nastąpić wykonanie, bądź też na jakikolwiek inny język wskazany przez Państwo Członkowskie wykonania, jako możliwy do zaakceptowania.

Są to wymogi wprost wskazane w rozporządzeniu dlatego też organ egzekucyjny państwa wykonania nie ma prawa ani podstaw aby żądać dodatkowych dokumentów bądź zaświadczeń. Ponadto – co może być szczególnie istotne dla wierzyciela – nie jest on zobowiązany do składania żadnego zabezpieczenia lub kaucji, jakkolwiek się je nazywa, z tego tytułu, że jest on cudzoziemcem lub nie posiada miejsca zamieszkania, bądź pobytu w państwie członkowskim wykonania.

Czy organ egzekucyjny państwa wykonania może odmówić wykonania orzeczenia?

Jest to możliwe, ale wyłącznie z przyczyn wymienionych wprost w ww. rozporządzeniu. Przesłanki odmowy wykonania zawarte są w art. 21, zgodnie z którym właściwe ograny wykonawcze muszą odmówić wykonania orzeczenia opatrzonego zaświadczeniem ETE, jeżeli wydanego orzeczenia nie da się pogodzić z wcześniejszym orzeczeniem wydanym w jakimkolwiek Państwie Członkowskim bądź w państwie trzecim, pod warunkiem że:

wcześniejsze orzeczenie zostało wydane w odniesieniu do tego samego przedmiotu sporu i dotyczyło tych samych stron,
zostało wydane w Państwie Członkowskim wykonania lub spełnia warunki konieczne dla jego uznania w Państwie Członkowskim wykonania,
a ponadto niemożność pogodzenia orzeczeń nie była i nie mogła być podniesiona w formie zarzutu w postępowaniu sądowym w państwie członkowskim wydania.

Poza wskazanymi przesłankami obowiązują zasady ogólne, co oznacza, że państwo wykonania odmówi bądź zawiesi wykonanie danego orzeczenia jeśli istnieją podstawy odmowy lub zawieszenia wykonania wynikające z prawa krajowego - na przykład w Polsce taką podstawą jest sprzeciw dłużnika, uzasadniony faktem, iż dług został spłacony.

Jak dłużnik może się bronić w postępowaniu egzekucyjnym wszczętym na podstawie ETE?

Dłużnik ma w niniejszej sytuacji dwie możliwości – może zaskarżyć orzeczenie, któremu nadano zaświadczenie Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego, w tym zawnioskować o kontrolę w rozumieniu art. 19 albo złożyć wniosek o sprostowanie lub cofnięcie zaświadczenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego zgodnie z art. 10 rozporządzenia 805/2004. Wówczas właściwy sąd lub organ w państwie wykonania może:

ograniczyć postępowanie egzekucyjne do środków zabezpieczających; lub
uzależnić wykonanie od złożenia takiego zabezpieczenia, jakie określi; lub
w wyjątkowych okolicznościach zawiesić postępowanie egzekucyjne.

Określenie „wyjątkowe okoliczności”, które są konieczne aby doszło do zawieszenia postępowania egzekucyjnego, stanowią instytucję broniącą interesów wierzyciela. Zdarza się bowiem tak, że dłużnik w momencie powzięcia wiadomości o planowym rozpoczęciu egzekucji przeciwko niemu, w trybie przyspieszonym, próbuje upłynnić swój majątek bądź - mówiąc kolokwialnie – pozbyć się go na rzecz osoby trzeciej aby doprowadzić do bezskuteczności egzekucji. Jednocześnie art. 23 rozporządzenia daje narzędzia obrony dłużnikowi, który w gruncie rzeczy już spłacił swój dług albo takiego długu nie posiadał, a orzeczenie zostało wydane w państwie członkowskim wskutek błędu bądź z naruszeniem przepisów unijnych.

Co oznacza stwierdzenie, że orzeczenie opatrzone zaświadczeniem ETE traktuje się w państwie wykonania, tak jakby zostało w nim wydane?

Kwestia ta zawsze powinna być rozpatrywana dwutorowo. Po pierwsze takie orzeczenie wykonuje się w państwie wykonania jako „krajowe” orzeczenie czyli nie ma konieczności ubiegania się po raz kolejny o klauzulę wykonalności. Po drugie zgodnie z brzmieniem art. 21 ust. 2, w żadnych okolicznościach orzeczenie lub nadanie mu zaświadczenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego nie mogą być przedmiotem kontroli pod względem merytorycznym w państwie wykonania. Tym samym właściwe organy w danym państwie zajmują się tylko i wyłącznie postępowaniem egzekucyjnym, co w wolnym tłumaczeniu oznacza, że nie interesuje ich ani zasadność, ani podstawy wydania danego orzeczenia.

Z jakimi kosztami należy się liczyć, dochodząc wykonania orzeczenia za granicą?

W zakresie kosztów postępowania egzekucyjnego obowiązują zasady ogólne prawa krajowego państwa wykonania. Koszty te mogą być zróżnicowane w zależności od systemu prawnego danego państwa oraz oczywiście w zależności od obowiązującej waluty. Ponadto organ egzekucyjny państwa wykonania, zgodnie z art. 20 § 2 pkt c rozporządzenia (WE) 805/2004, ma prawo zażądać tłumaczenia zaświadczenia ETE na język urzędowy danego państwa. Co do zasady w Unii Europejskiej, obowiązuje – od chwili przystąpienia do UE Chorwacji tj. od dnia 1 lipca 2013 roku – 28 języków urzędowych, ponieważ każdy język urzędowy państwa członkowskiego UE, jest traktowany jako język urzędowy samej Unii Europejskiej. Oznacza to więc, że wnosząc o wykonanie orzeczenia opatrzonego zaświadczeniem ETE, np. w Holandii, właściwy organ wykonawczy (np. komornik sądowy w Amsterdamie), może zażądać jego tłumaczenia na język niderlandzki, co oczywiście generuje koszty, ponieważ musi być to tłumaczenie przysięgłe.

-----
Zapraszamy do przeczytania innych artykułów z sekcji prawo gospodarcze oraz kontaktu z naszymi prawnikami.
Kancelaria świadczy także porady prawne przez Internet, zapraszamy do wypełnienia bezpłatnego formularza wyceny usługi.