Unieważnienie małżeństwa

publikacja: 2012-04-26, sekcja: prawo rodzinne

Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy (KRO) dopuszcza możliwość unieważnienia małżeństwa, jednakże wyłącznie w przypadkach zawartych w ustawie, tj. w wyniku:
1) zawarcia małżeństwa przez osobę dotkniętą choroba psychiczną albo niedorozwojem umysłowym,
2) naruszenia zakazu zawierania małżeństw przez ubezwłasnowolnionych całkowicie,
3) naruszenia przepisów określających wiek uprawniający do zawarcia małżeństwa,
4) zawarcia małżeństwa przez osobę pozostającą już w związku małżeńskim),
5) naruszeniem zakazu zawierania małżeństw przez krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo,
6) naruszeniem zakazu zawierania małżeństw między powinowatymi w linii prostej,
7) zawarcia małżeństwa między przysposobionym a przysposabiającym,
8) wad oświadczenia woli
9) naruszenia przepisów o pełnomocnictwie do zawarcia małżeństwa.

KRO zawiera także przepisy odnośnie negatywnych przesłanek unieważnienia małżeństwa, tj. okoliczności, które wykluczają jego unieważnienie, zgodnie z art. 18 KRO nie może zostać unieważnione po jego ustaniu. Od tej reguły ustawa przewiduje dwa wyjątki. Małżeństwo zawarte między krewnymi w linii prostej, między rodzeństwem oraz przez osobę pozostającą w związku małżeńskim w chwili zawarcia małżeństwa może zostać unieważnione także po jego ustaniu. Nie dotyczy to jednak sytuacji, gdy stosunek pokrewieństwa ustał po zawarciu małżeństwa, oraz w przypadku, gdy poprzednie małżeństwo bigamisty zostało unieważnione lub ustało.

Sprawy o unieważnienie małżeństwa są rozpoznawane w I instancji przez sądy okręgowe w procesie w postępowaniu odrębnym. Warto przy tym pamiętać, iż zgodnie z stanowiskiem Sądu Najwyższego orzeczenie sądu kościelnego o ważności bądź o ustaniu małżeństwa kanonicznego nie może mieć prejudycjalnego wpływu na orzeczenie sądu państwowego o ważności lub o ustaniu świeckiego związku małżeńskiego.

Pozew o unieważnienie małżeństwa podlega opłacie sądowej w wysokości 200 zł.

Orzeczenie unieważniające uprzednio zawarte małżeństwo niesie ze sobą znaczące konsekwencje prawne, które można podzielić na:
1) skutki prawne o mocy wstecznej, tj. do których zalicza się:
- powrót do poprzedniego stanu cywilnego
- powrót do nazwiska sprzed małżeństwa
- ustanie stosunku powinowactwa
- ustanie osobistych praw i obowiązków między małżonkami,
2) skutki nie mające mocy wstecznej, tj. powstające wraz z uprawomocnieniem się wyroku orzekającego unieważnienie małżeństwa, mające moc prawną wyłącznie na przyszłość:
- dzieci urodzone w unieważnionym małżeństwie poczytuje się za zrodzone w małżeństwie,
- stosunki majątkowe między małżonkami ustala się jak przy rozwodzie.

-----
NOWOŚĆ! Poradnik "Rozwód i separacja, kompendium wiedzy", zawierający odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania w trakcie spraw rozwodowych, dotyczących separacji oraz unieważnienia małżeństwa.
Publikacja dostępna online w formie elektronicznej, po zakupieniu przesyłana na skrzynkę pocztową w ciągu kilku minut.
 
Zapraszamy do przeczytania innych artykułów z sekcji prawo rodzinne oraz kontaktu z naszymi prawnikami.
Kancelaria świadczy także porady prawne przez Internet, zapraszamy do wypełnienia bezpłatnego formularza wyceny usługi.