Rozwód z orzekaniem o winie oraz bez orzekania o winie
publikacja: 2012-02-03, sekcja: prawo rodzinnePomimo konstytucyjnej ochrony trwałości instytucji małżeństwa istnieje prawnie dopuszczalna możliwość, by znieść powstałe w trakcie małżeństwa skutki prawne. Aby kwestię rozwiązania małżeństwa poddać pod rozstrzygniecie sądu, zaistnieć muszą przyczyny, które powodują zupełny i trwały rozpad pożycia miedzy małżonkami. Znaczy to, że zaistniałe konflikty i brak porozumienia nie są jedynie przejściowym kryzysem, natomiast utrzymywanie fikcji prawnej prawidłowo funkcjonującego małżeństwa i rodziny nie służy już małżonkom ani też dobru ich dzieci. Jedynie sąd może stwierdzić, czy rzeczywiście taki rozkład więzów między małżonkami ma miejsce, z drugiej zaś strony jedynie małżonkowie mogą wystąpić z pozwem rozwodowym.
Przed złożeniem do sądu okręgowego pozwu o rozwód warto zastanowić się nad treścią żądania i nad jego konsekwencjami związanymi z zabezpieczeniem finansowym na przyszłość każdego z małżonków na wypadek choroby, czy innej sytuacji wymagającej pomocy. W pozwie wskazuje się, czy rozwiązanie małżeństwa nastąpić ma z orzekaniem o winie, czy bez orzekaniu o winie rozkładu pożycia. Należy przemyśleć również kwestię opieki nad małoletnimi dziećmi, czy władza rodzicielska przypadać ma nadal obojgu małżonkom, czy należy, z uwagi na zaistniałe okoliczności, władzę jednego z nich ograniczyć. Kwestią wymagającą starannego rozważenia jest też, gdzie po rozwodzie małżonków mieszkać ma dziecko, czy zmiany związane z rozwodem a dodatkowo jeszcze mające swoje konsekwencje w konieczności zmiany miejsca zamieszkania i szkoły nie zostawią zbyt trwałego śladu. Warto również przemyśleć, w jaki sposób planujemy podzielić majątek.
Do pozwu należy załączyć odpis aktu małżeństwa, odpisy aktów urodzenia dzieci, ewentualnie dokumenty, które wskazywać będą na wysokość kosztów utrzymania dzieci. W pozwie zawrzeć można również wnioski o przeprowadzenie dowodu z przesłuchań świadków na okoliczność zaistniałych zdarzeń, np. zgodnego, czy też niezgodnego pożycia małżonków.
Doniosłe konsekwencje ma wybór metody rozwiązania małżeństwa. Czy zależy nam na szybkim i jak najmniej nieprzyjemnym postępowaniu, rozwiązując małżeństwa bez orzekania o winie, czy gotowi jesteśmy przez dłuższy czas angażować się w spór poprzez rozwód z orzekaniem o winie.
Rozwiązanie szybsze i tańsze (sąd zwraca połowę wniesionej opłaty) odnosi się do zawarcia w pozwie zgodnego żądania małżonków, aby sąd zaniechał orzekania o winie. Wówczas konsekwencje prawne będą kształtowały się w taki sposób, jakby żaden z małżonków nie ponosił winy za trwały i zupełny rozkład pożycia. Wraz z pozwem wnieść należy opłatę w wysokości. W przypadku rozwiązania małżeństwa bez orzekania o winie, sąd zwróci stronie, która wniosła pozew, połowę tej opłaty to znaczy 300 zł.
Warto pamiętać, że nie można jednocześnie pozwać małżonka, który już złożył do sądu pozew o rozwód, podobnie, jak nie ma możliwości, by żądać separacji, gdy stosowne żądanie w tym przedmiocie zostało złożone już do sądu przez drugiego małżonka. Jeżeli jeden z małżonków żąda rozwodu bez orzekania o winie, przypuśćmy, że to ten, który jako pierwszy wystąpił do sądu, można własnoręcznie lub za pośrednictwem adwokata złożyć na ów pozew odpowiedź, w której przedstawione zostanie stanowisko drugiego małżonka dotyczące ewentualnego orzekania o winie, czy bez niej. W przypadku sprzecznych żądań o orzekaniu o winie oraz o orzekaniu bez niej, sąd, jeżeli istnieją przesłanki trwałego i zupełnego rozkładu pożycia, rozwiąże małżeństwo z orzekaniem o winie.
Jeżeli rozwiedziono się bez orzekania o winie, wówczas, co do zasady, świadczeń alimentacyjnych domagać się może małżonek, który znajduje się w niedostatku z przeznaczeniem tych środków na usprawiedliwione potrzeby będącego w niedostatku małżonka.
Jeżeli natomiast rozwiązanie małżeństwa nastąpi z orzekaniem o winie, wówczas „niewinny małżonek” ma prawo domagać się alimentów od byłego małżonka, gdy pogorszy się sytuacja materialna niewinnego małżonka, ale nie znajduje się on (jeszcze) w niedostatku.
Jeżeli małżonkowie zechcą zawrzeć postanowienie dotyczące podziału majątku już w wyroku rozwodowym, a nie przedłuży to nadmiernie postępowania oraz porozumieją się miedzy sobą w tej kwestii i sąd nie będzie musiał dokonywać tego podziału samodzielnie, wówczas dodatkowa opłata za postępowanie działowe zamiast 1000zł (sąd dzieli majątek kierując się własnymi kryteriami) będzie wynosiła 300zł.
Przydatne orzecznictwo:
1. Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 1 lutego 2011 r., sygn. akt I ACz 29/11
Emocjonalny charakter spraw rozwodowych nie może stanowić wyłącznego argumentu przemawiającego za ustanowieniem pełnomocnika z urzędu.
2. Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 25 października 2004 I S 3/04.
3. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 11 sierpnia 2006 r. I ACa 656/06.
4. Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 28 stycznia 2011 r. I ACz 46/11.
5. Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 25 lutego 2005 r. I ACz 398/05.
6. Postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 16 czerwca 2008 r. (sygn. akt I ACz 569/08).
-----
NOWOŚĆ! Poradnik "Rozwód i separacja, kompendium wiedzy", zawierający odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania w
trakcie spraw rozwodowych, dotyczących separacji oraz unieważnienia małżeństwa.
Publikacja dostępna online w formie elektronicznej, po zakupieniu przesyłana na skrzynkę pocztową w ciągu kilku minut.
Zapraszamy do przeczytania innych artykułów z sekcji prawo rodzinne oraz kontaktu z naszymi prawnikami.
Kancelaria świadczy także porady prawne przez Internet, zapraszamy do wypełnienia bezpłatnego formularza wyceny usługi.